حدیث پانزدهم

سخنران: حجت الإسلام والمسلمین شیخ محمد عسکرپور

موضوع سخنرانی:‌ مردم داری

بسم الله الرحمن الرحیم

ما باید با مردم چگونه رفتار کنیم؟ این بحثی بسیار مهم و دامنه‌دار است که می‌خواهیم خیلی مختصر به آن بپردازیم. بعضی افراد چنان زیبا با مردم برخورد می‌کنند که همه دوست دارند با آن‌ها حشر و نشر و نشست و برخاست داشته باشند، هم‌کلامشان باشند، با آن‌ها معاشرت کنند. چرا؟ چون گزندی از این افراد به کسی نمی‌رسد، منشأ خیر هستند، و در نشست و برخاستشان هرگز کسی را آزار نداده‌اند. بنابراین، همه در کنار آن‌ها احساس امنیت می‌کنند. این احساس امنیت به دیگران دادن برگ برنده‌ای برای موفقیت انسان در زندگی اجتماعی است. ولی بعضی هم برعکس. انسان واقعا می‌ترسد نزدیکشان شود. چرا؟ چون بد‌دهن هستند، بدزبانند، بداخلاق و پرخاشگرند، به جای این که جاذبه داشته باشند دافعه‌ای قوی دارند. همه‌ی مردم از چنین افرادی مشمئز و متنفر هستند، بنابراین وقتی چنین کسی وارد می‌شود، می‌گویند ای داد بی‌داد که آمد.

در روایت حضرت می‌فرماید که شر الناس من يتقيه الناس مخافة شره، بدترین انسان‌ها کسانی هستند که دیگران از ترس شرشان از آن‌ها می‌پرهیزند. مردم نمی‌خواهند با آن‌ها حشر و نشر داشته باشند و از آن‌ها فراری هستند. به عبارت دیگر، مردم دوست دارند به بعضی انسان‌ها نزدیک شوند و از نزدیک شدن به گروهی دیگر می‌ترسند و حتی از آن‌ها فرار می‌کنند. ما نباید در خانواده و محل کار و جامعه و دانشگاه و مدرسه به گونه‌ای باشیم که دوستانمان از ما فرار کنند.

حضرت امام صادق علیه السلام نیز می‌فرمایند: احذر من الناس ثلاثة، از سه دسته بر حذر باش: الخائن، الظلوم، النمام؛ یعنی از خیانت‌کار، از ستم‌کار، و از سخن‌چین. تحلیل حضرت هم بسیار زیباست. کسی می‌گوید فلانی تا حالا به من خیانت نکرده است. حضرت می‌فرماید حتی اگر به نفع تو به کسی دیگر خیانت کرد، باید از او فرار کنی: لأن من خان لک خانک، چون کسی که به نفع تو به دیگری خیانت کند روزی هم به تو خیانت خواهد کرد. و من ظلم لک سیظلمک، کسی که برای منافع تو به دیگری ظلم کند روزی هم به تو ظلم خواهد کرد. و من نمّ الیک سینم علیک، کسی که سخن‌چینی کند و حرفی برای تو بیاورد روزی علیه تو سخن‌چینی خواهد کرد. چرا؟ چون به چنین رفتاری خو گرفته است؛ خیانت و ظلم و سخن‌چینی در وجودش ملکه شده‌اند و کسی که این چیزها در وجودش ملکه شوند دیگر ارزش مصاحبت و معاشرت و همنشینی ندارد.

خداوند متعال ما را جزو کسانی قرار دهد که مورد عنایت و رضایت خودش باشیم.

روایت منقول از امام صادق علیه السلام ما را از همنشینی با کدام گروه‌ها باز می‌دارد؟

۱. غیرمسلمانان و غیرمؤمنان

۲. حرام‌خواران

۳. خائنان، ظالمان و سخن‌چینان

۴. دروغگویان و طعنه‌زنندگان

پاسخ : گزینه ۳